Schelfhorst Natuurwonen

3.1.1 Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) is begin 2012 in werking getreden. Met de Structuurvisie zet het kabinet het roer om in het nationale ruimtelijke beleid. Om de bestuurlijke drukte te beperken brengt het Rijk de ruimtelijke ordening zo dicht mogelijk bij burgers en bedrijven, laat het meer over aan gemeenten en provincies en komen de burgers en bedrijven centraal te staan. Het Rijk kiest voor een selectievere inzet van rijksbeleid op slechts 14 nationale belangen. Voor deze belangen is het Rijk verantwoordelijk en wil het resultaten boeken. Buiten deze 14 belangen hebben decentrale overheden beleidsvrijheid.

Grote delen van het plangebied zijn in het SVIR aangewezen als 'herijkt Natuurnetwerk Nederland (NNN)'. Het herijkte nationale NNN is de belangrijkste Nederlandse bijdrage aan het keren van de internationale achteruitgang van biodiversiteit. De mogelijkheid voor soorten om zich tussen natuurgebieden te verplaatsen, wordt vooral gerealiseerd via landbouwgebied en ander particulier beheerd groengebied. De natuur in het NNN blijft goed beschermd met een ‘nee, tenzij’-regime.

Binnen het NNN zijn nieuwe projecten, plannen en handelingen met een significant negatief effect op de wezenlijke kenmerken en waarden van het NNN niet toegestaan, tenzij er sprake is van een groot openbaar belang en reële alternatieven ontbreken. De flexibiliteit in begrenzing en de mogelijkheden om ontwikkelingen toe te staan, die in het beleidskader Spelregels NNN zijn uitgewerkt (NNN-saldobenadering, herbegrenzen NNN, compensatie), blijven hierbij overeind.

De effecten van de gewenste ontwikkelingen op het genoemde gebied zijn opgenomen in paragraaf 4.5. Het plan raakt verder geen nationale belangen.

3.1.2 Besluit algemene regels ruimtelijke ordening

Het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) stelt regels voor de 14 aangewezen nationale belangen zoals genoemd in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR). Dit bestemmingsplan raakt geen rijksbelangen zoals deze genoemd zijn in het Barro.

3.1.3 Ladder voor Duurzame Verstedelijking

Zorgvuldig ruimtegebruik is het uitgangspunt van de (rijks)overheid. Om dit principe beter te borgen is de Ladder voor duurzame verstedelijking opgenomen in het Besluit ruimtelijke ordening (artikel 3.1.6). Hieruit volgt dat alle ruimtelijke besluiten die een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maken, aandacht moeten besteden aan de Ladder voor duurzame verstedelijking. Voor stedelijke ontwikkelingen binnen bestaand stedelijk gebied moet de behoefte in de relevante regio worden beschreven. Voor stedelijke ontwikkelingen buiten bestaand stedelijk gebied moet worden gemotiveerd waarom deze niet binnen bestaand stedelijk gebied wordt gerealiseerd.

Sinds 1 juli 2017 is het Besluit ruimtelijke ordening gewijzigd, waarbij een nieuwe Laddersystematiek geldt. De toetsing aan de Ladder voor duurzame verstedelijking bestaat uit twee hoofdvragen:

• Bestaat behoefte aan een voorgenomen stedelijke ontwikkeling?
• Zo ja, kan die dan binnen bestaand stedelijk gebied worden gerealiseerd?

Stedelijke ontwikkeling

Onder stedelijke ontwikkeling wordt verstaan een bestaand stedenbouwkundig samenstel van bebouwing ten behoeve van wonen, dienstverlening, bedrijvigheid, detailhandel of horeca, alsmede de daarbij behorende openbare of sociaal-culturele voorzieningen, stedelijk groen en infrastructuur. Verder wordt het begrip 'stedelijke ontwikkeling' gedefinieerd als een ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen. Ook wijzigingen binnen bestaand stedelijk gebied kunnen onder dit begrip stedelijke ontwikkeling kunnen vallen, in het bijzonder wanneer er sprake is van een functieverandering en van nieuwbouw van een zekere omvang.

Uit jurisprudentie blijkt dat bij de ontwikkeling van 11 woningen geen sprake is van een stedelijke ontwikkeling. Zie de uitspraak van 16 september 2015, met kenmerk 201501297/1/R4. De ontwikkeling voorzien in dit bestemmingsplan voorziet in maximaal 10 woningen. Op basis van jurisprudentie is er in principe geen sprake van een stedelijke ontwikkeling. Een toetsing aan de ladder van duurzame verstedelijking is daarom feitelijk niet van toepassing.

In het kader van goede ruimtelijke ordening wordt in deze paragraaf de ladder alsnog doorlopen, waarmee de zorgvuldige afweging over het ruimtegebruik en de behoefte aan de voorgenomen ontwikkeling wordt aangetoond.

Uitwerking van de ladder

Actuele regionale behoefte:

Het plan voorziet in een actuele regionale behoefte. In de structuurvisie Wonen, gemeente Tynaarlo 2013 maakt de gemeente strategische keuzes voor woonbehoefte. De gemeente maakt steeds een afweging en zoekt de balans tussen nieuw bouwen en herstructureren voor de actuele marktvraag op de korte termijn en de bijdrage aan de kwaliteit van de gemeente als geheel. Nieuwbouw dient in deze optiek vooral gericht te zijn op toevoeging van woningen en woonmilieus die in de toekomst nodig zijn en die niet in de bestaande voorraad aanwezig of te realiseren zijn. Hierbij wordt ook over de gemeentegrenzen gekeken, in de regio Groningen - Assen.

Woningbouwafspraken Regio Groningen Assen

De gemeente Tynaarlo heeft in de laatste woningbouwmonitor van voorjaar 2016 een ruime PM-post van meer dan 100 woningen waar het aantal van 10 woningen getalsmatig uit kan worden gefaciliteerd. De PM-post in Tynaarlo is relatief groot ten gevolge van het grotendeels schrappen van de uitleglocatie Vries De Bronnen. In 2012 stond de Bronnen nog in de lijst met 350 woningen. Dit plan is neerwaarts bijgesteld tot maximaal 200 woningen, verdeeld over de locaties De Bronnen en Diepsloot. Inmiddels is in RGA-verband ingestemd met de ontwikkeling van de locatie De Drift in Eelde. Deze ontwikkeling betreft maximaal 60 woningen. Getalsmatig past het toevoegen van een locatie dus binnen de voor Tynaarlo gemaakte kwantitatieve afspraken. Wel betreft het hier een transformatie- en herontwikkelingslocatie in het buitengebied. Afgesproken is om in dergelijke gevallen hiervoor regionale instemming te vragen.

Inspelen op veranderende vraag

Medio 2015 heeft binnen de Regio Groningen-Assen een woningbehoefteonderzoek plaatsgevonden. Uit dit onderzoek blijkt dat de stad Groningen als belangrijkste trekker in de Regio fungeert. Uit dit onderzoek blijkt verder dat gemeenten aan de zuidwestzijde van Groningen het relatief goed doen qua groei en migratie. Hierbij wordt opgemerkt “Hoe dichter bij de stad, hoe meer deze plaatsen in trek zijn”. Verder de belangstelling van gezinnen (met kinderen )gaat vooral uit naar “wijken grenzend aan de stad of de grotere dorpen met voorzieningen rondom de stad; een ruime woonwijk, met rust en privacy, verschillende levensfasen in de buurt met dezelfde culturen. Zij wensen vaak een luxere woning dan ze nu krijgen”. Waar in de stad de behoefte in belangrijke mate wordt gekenmerkt door huur- en rijwoningen, geldt voor de dorpen op het platteland dat de behoefte meer uitgaat naar meer koop en vrijstaand of tweekapper. Met dit plan wordt ingespeeld op de vraag waarbij dorpen op fietsafstand van de stad Groningen populair zijn. De gedeeltelijke verschuiving van Vries naar Eelde past in deze verschuivende vraag.

Tevens speelt deze ontwikkeling nadrukkelijk in op de vraag naar exclusieve woonmilieus aan de zuidwestzijde van de stad Groningen. Met deze ontwikkeling wordt ingezet op ontwikkeling van een beperkt aantal van 10 vrijstaande woningen in het allerhoogste marktsegment op schootsafstand van Groningen. Dit alles ingepast in een landschappelijke en natuurlijke setting.

Voor het definiëren van de ambities wordt vooral primair ingezet op 'landschappelijk wonen', een ontwerpbenadering, waarbij een nauwe interactie plaatsvindt tussen architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur. Deze ambities zijn vastgelegd in een ambitiedocument, welke door het college van B&W van gemeente Tynaarlo is vastgesteld. Mede op grond van dit document heeft de Regio Groningen-Assen aangegeven akkoord te zijn met deze ontwikkeling.

Bestaand stedelijk gebied

Het huidige bestemmigsplan maakt 77 recreatiewoningen mogelijk. Uit deze jurisprudentie blijkt dat de mogelijkheden van het bestaande plan voor bebouwing bepalend zijn voor de vraag of het plangebied als stedelijk gebied moeten worden aangemerkt. Zie onder meer de uitspraak 201503801/1/R2. Het plangebied is daarmee aan te merken als bestaand stedelijk gebied.

Conclusie

De ontwikkeling voorziet in de bestaande behoefte en wordt gerealiseerd binnen bestaand stedelijk gebied. Daarmee is de ladder succes vol doorlopen.

3.2.1 Omgevingsvisie Drenthe

De Omgevingsvisie is vastgesteld op 2 juni 2010 en formuleert de belangen, ambities, rollen, verantwoordelijkheden en sturing van de provincie in het ruimtelijk domein. De Omgevingsvisie kent een duidelijke relatie met bestaande programma's en plannen. Dat geldt op landelijk niveau (bijvoorbeeld de Gebiedsagenda Noord-Nederland en de agenda van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN)-agenda), op regionaal niveau (bijvoorbeeld Regiovisie Groningen-Assen), op provinciaal niveau (bijvoorbeeld Regionaal Specifiek Pakket (RSP) en provinciaal Meerjarenprogramma (pMJP) en uitwerkingen van het collegeprogramma van Gedeputeerde Staten (bijvoorbeeld programma Klimaat en Energie).

In deze Omgevingsvisie zijn vier wettelijk voorgeschreven provinciale planvormen samengenomen:

- de provinciale structuurvisie op grond van de Wro;

- het provinciaal milieubeleidsplan op grond van de Wet milieubeheer (Wm);

- het regionaal waterplan op grond van de waterwetgeving;

- het Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan op grond van de Planwet verkeer en vervoer.

De provincie Drenthe heeft haar missie als volgt verwoord: 'Het koesteren van de Drentse kernkwaliteiten en het ontwikkelen van een bruisend Drenthe, passend bij deze kernkwaliteiten'. Deze missie is ingegeven door wat bewoners, medeoverheden en maatschappelijke partners belangrijk vinden voor de toekomst van Drenthe. De provincie heeft haar kernkwaliteiten samen met haar partners en de inwoners van Drenthe benoemd: rust, ruimte, natuur, landschap, oorspronkelijkheid, kleinschaligheid, naoberschap, menselijke maat en veiligheid. Onder een 'bruisend Drenthe' verstaat men een provincie waarin het goed wonen en werken is en waar voldoende te doen is voor jong en oud.

De provincie streeft naar ruimtelijke kwaliteit door nieuwe ontwikkelingen en bestaande kwaliteiten in samenhang te bezien.

Robuuste systemen en multifunctionele gebieden

De provincie heeft het systeem van de integrale zonering van het landelijk gebied in het vorige omgevingsplan (POP II), waarbij het buitengebied werd onderverdeeld in zes zones, verlaten. De provincie maakt nu een onderscheid tussen 'robuuste systemen' en 'multifunctionele gebieden'. Een systeem is robuust als een verstoring als gevolg van een ontwikkeling geen significante gevolgen heeft voor het functioneren ervan. Binnen de robuuste systemen staat de ontwikkeling van de desbetreffende hoofdfunctie (wonen, werken, water, natuur of landbouw) voorop. Voor alle ontwikkelingen, dus ook die van de hoofdfunctie, geldt dat de ruimtelijke kwaliteit er door moet worden versterkt.

De provincie benoemt vier systemen die de dragers zijn voor de ruimtelijke ontwikkeling van Drenthe:

- een sociaaleconomisch systeem;

- een watersysteem;

- een natuursysteem;

- een landbouwsysteem.

Het is mogelijk dat twee robuuste systemen samenkomen, waarbij belangen kunnen conflicteren. In die gevallen is het van belang maatwerk te leveren met betrekking tot de gewenste ontwikkeling. Het robuuste watersysteem staat niet op zichzelf, maar valt samen met de andere systemen. Water leidt tot een verbijzondering van het natuur- en landbouwsysteem. Multifunctionele gebieden zijn gebieden waar verschillende functies en ambities samenkomen. Het gaat hierbij vooral om de combinatie van landbouw, natuur, recreatie en landschappelijke waarden. Kenmerkend hiervoor is dat er - in tegenstelling tot de robuuste systemen - geen sprake is van een hoofdfunctie die leidend is in de ordening. De Visiekaart 2020, behorende bij de Omgevingsvisie Drenthe, geeft aan dat in het buitengebied van de gemeente Tynaarlo de functies natuur, multifunctioneel, landbouw en overige functies aanwezig zijn.

Visiekaart Omgevingsvisie Drenthe, het plangebied omcirkeld

Op de kaart is zichtbaar dat het plangebied valt binnen de zone 'natuur'. De ontwikkelingen voorzien in dit bestemmingsplan sluiten hier qua invulling op aan.

Ruimtelijke kwaliteit

De provincie wil ontwikkelingen die een bijdrage leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van Drenthe stimuleren. Deze kwaliteit zit in het zorgvuldig gebruikmaken van de ruimte, het behouden en waar mogelijk het versterken van de kernkwaliteiten en het waarborgen van de kwaliteit van het milieu en de leefomgeving. De provincie kijkt niet alleen naar de bovengrond, maar houdt ook rekening met de eigenschappen en functies van de ondergrond. Onze ondergrond kent een lange ontstaansgeschiedenis en is kwetsbaar voor veranderingen. Het is daarom noodzakelijk hier zorgvuldig mee om te gaan. De ondergrond is mede structurerend voor de bovengrondse ontwikkelingen.

Bij ontwikkelingen streeft de provincie naar de structurerende werking van:

- de waterinfrastructuur (voor landbouw, natuur en landschap);

- de verkeers- en vervoersinfrastructuur (voor de stedelijke ontwikkeling en recreatie en toerisme);

- de energie-infrastructuur en de energiepotentie van de ondergrond (voor de ontwikkeling van een duurzame energievoorziening).

Om zorgvuldig ruimtegebruik in Drenthe te stimuleren, streeft de provincie naar het bundelen van wonen en werken. Verdichting gaat vóór uitbreiding. Extra ruimte voor wonen en werken is er in (of aansluitend op) het bestaande bebouwde gebied en gebundeld rond de regionale voorzieningen voor infrastructuur en openbaar vervoer. Uiteraard is het niet de bedoeling dat dit streven ten koste gaat van cultuurhistorisch waardevolle dorpskernen. In zulke situaties wordt met de betrokken partijen naar een maatwerkoplossing gezocht.

Landschap

De kwaliteit en de diversiteit van het Drentse landschap dragen sterk bij aan het aantrekkelijke milieu om te wonen, te werken en te recreëren. De ambitie van de provincie is het behouden en versterken van de verscheidenheid, de kwaliteit, de identiteit en de beleefbaarheid van het landschap. Het behouden van landschapskenmerken en de onderlinge samenhang en het versterken van de verschillende landschapstypen zijn van provinciaal belang. Op de Kernkwaliteitenkaart van de Omgevingsvisie is aangegeven welke landschappen en onderdelen daarvan van provinciaal belang zijn.

Plangebied

In de Omgevingsvisie Drenthe geeft de provincie aan dat wordt gestreefd naar aantrekkelijke, gevarieerde en leefbare woonmilieus die voorzien in de woonvraag. Het maken van bovenlokale afspraken hierover is van provinciaal belang. Gemeenten werken hun aandeel in het woonaanbod en de woonmilieus uit in de gemeentelijke structuurvisie of het woonplan. Zij houden daarbij rekening met de huidige kernenstructuur in de gemeente en de behoefte aan verschillende woonmilieus. De ontwikkelingen in het plangebied zijn reeds meegenomen in afspraken binnen de regio Groningen - Assen. De structuurvisie Wonen van de gemeente Tynaarlo geeft aan dat er behoefte is naar een woonomgeving en woonkwaliteit vanuit het hogere marktsegment, niet alleen vanuit lokaal financieel perspectief, maar ook vanuit regionaal programmatisch perspectief. Met het ontwikkelen van een aantrekkelijk en passend woonmilieu krijgt dit gebied een functie die passend is in de regio.

Daarbij wordt tevens aangesloten op de in de Omgevingsvisie Drenthe beschreven drager 'natuursysteem' waar het plangebied onderdeel van uit maakt. De initiatiefnemer is voornemens om 10 woningen te realiseren als herontwikkeling van het voormalige campingterrein 'Schelfhorst' in Paterswolde. Eerder waren op dit terrein 77 recreatiewoningen voorzien. Deze gedachte is losgelaten, de ambitie is neergelegd om een hoogwaardig woonmilieu te realiseren, passend in de natuurlijke omgeving. Er wordt ingezet op landschappelijk wonen met een nauwe interactie tussen architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur. Het plan vormt een ruimtelijk ecologische buffer naar de Elsburger Onlanden, waarbij het wonen optimaal verweven wordt in natuur en landschap. Het terrein bestaat uit een waardevol natuurlijk landschap, waarin de woningen te gast zijn. Zowel de gemeente Tynaarlo en de Provincie Drenthe hebben reeds aangegeven in principe medewerking te willen verlenen aan deze ontwikkeling. Nadrukkelijk is gesteld dat de herontwikkeling een bijdrage moet leveren aan de ruimtelijke kwaliteit en dat vooral ook ecologische winst behaald moet worden. Juist de ligging in het landschap en de hoogwaardigheid van de architectuur moet de reden zijn om hier een kavel te kopen. De beoogde hoogwaardigheid en respect voor de natuurlijke omgeving wordt niet alleen in het bestemmingsplan vastgelegd, ook worden daartoe regels in het koopcontract opgenomen.

3.3.1 Landschapsontwikkelingsplan Tynaarlo (LOP)

In het Structuurplan uit 2006 is de integrale visie op de ruimtelijke inrichting van de gemeente Tynaarlo neergelegd. Het Landschapsontwikkelingsplan is een thematische uitwerking van dit structuurplan, waarin de gemeente haar ambities ten aanzien van het landschap heeft aangescherpt. Het landschapsontwikkelingsplan heeft de status van structuurvisie. De hoofdlijnen van de visie zijn als volgt:

• De gemeente Tynaarlo is een Groene Long in de stedelijke regio GroningenAssen. Het prachtige landschap in de gemeente Tynaarlo vormt het basiskapitaal om deze bijzondere rol blijvend te kunnen vervullen. Behoud en versterking van de groene uitstraling van de gemeente Tynaarlo staat daarom

voorop. Bij de ontwikkeling van stedelijke functies is een zorgvuldige inpassing in het landschap een belangrijk uitgangspunt. Daarbij wordt de rijke traditie van beplanting in het landschap (bossen, lanen, houtwallen en singels) benut en voortgezet.

• Er is sprake van een sterke samenhang tussen de verschillende lagen van het landschap. Het patroon van ruggen en laagtes ligt hieraan ten grondslag. De verwachting is, dat dit patroon, mits bewust ingezet, ook een belangrijke drager kan zijn voor de toekomstige kwaliteit van het landschap en bijdraagt aan de herkenbaarheid en diversiteit.

• Het landschap is een dynamisch geheel. De hedendaagse gebruiksmogelijkheden zijn integraal onderdeel van het landschap. Het LOP schept hiervoor ruimte. De samenhang tussen het (hedendaagse)

gebruik en de ruimtelijke expressie van het landschap draagt bij aan de herkenbaarheid en daarmee de ruimtelijke kwaliteit.

• Er is extra aandacht voor de minder dynamische lagen, die een duurzame drager zijn van de kwaliteiten van het landschap, maar zich over het algemeen langzaam ontwikkelen. Het gaat daarbij

in het bijzonder om:

- Behoud en versterking van de cultuurhistorische waarden. Bouw voort op en vernieuw de historische relatie tussen dorp en omgeving.

- Behoud en doorontwikkeling van natuurwaarden, vergroting van de natuurlijke diversiteit (onder andere door het versterken van overgangen) en extra aandacht voor realisatie van een natuurlijker en robuuster watersysteem.

Plangebied

De voorziene ontwikkelingen in het plangebied sluiten aan op de visie, de natuurlijke diversiteit wordt in het plan versterkt en door ontwikkeling van het gebied ook voor de toekomst gewaarborgd. De ontwikkelingen dragen bij aan de instandhouding en ontwikkeling van de natuur in het plangebied.

3.3.2 Structuurvisie Wonen 2013

In de structuurvisie wonen schetst de gemeente Tynaarlo een beeld van de actuele woningmarktsituatie in de gemeente en de visie op het wonen tot 2020. Hoewel de marktomstandigheden door de financiële crisis vanaf 2008 ingrijpend zijn veranderd, blijven de speerpunten van beleid uit het woonplan 2006 actueel:

• levensloopbestendig bouwen
• accent op bestaande kernen
• duurzaamheid en vergrijzing
• wonen-welzijnzorg,
• samenwerking gemeente-corporaties
• faciliteren regionale bouwtaakstelling.

Dit komt doordat de gemeente in 2006, toen de markt nog goed was, voor een tweesporenbeleid heeft gekozen: naast een ambitieus woningbouwprogramma met een sterke regionale opgave ook een kwalitatieve behoeftegerichte aanpak van de bestaande woningvoorraad. Dit is gedaan vanuit het besef dat het overgrote deel van de toekomstige woningvoorraad uit woningen bestaat die er nu al zijn. Nieuwbouw dient in de optiek van de gemeente vooral gericht te zijn op toevoeging van woningen en woonmilieus die in de toekomst nodig zijn en die niet in de bestaande voorraad aanwezig of te realiseren zijn. Woningen voor ouderen en doorstromende (jonge) gezinnen nemen hierbij een centrale plaats in.

Evenwichtige toekomstbestendige woningvoorraad

De gemeente blijft sturen op het tot stand brengen van een evenwichtige toekomstbestendige woningvoorraad die:

• Goede voorwaarden schept voor het binden van jonge huishoudens voor een zo gemêleerd mogelijke bevolkingssamenstelling in dorpen en wijken.
• Tegemoet komt aan de behoefte van de vergrijzende bevolking aan wonen, welzijn en zorg.
• Bijdraagt tot een goede (omgevings-) kwaliteit van woonwijken en dorpscentra met voorzieningen met als vertrekpunten: leefbare karaktervolle dorpen, gemêleerde en veilige woonwijken, behoud van ons groene karakter en cultuur-historische waarden.
• Bijdraagt tot een duurzame samenleving.

Plangebied

De gemeente maakt strategische keuzes voor woonbehoefte. Het plan Schelfhorst biedt een aanvulling op het hogere marktsegment. Dit is bijvoorbeeld aanvullend op het woonmilieu dat in Ter Borch wordt geboden. De Structuurvisie geeft aan dat er behoefte is naar een woonomgeving en woonkwaliteit vanuit het hogere marktsegment, niet alleen vanuit lokaal financieel perspectief, maar ook vanuit regionaal programmatisch perspectief. Het plan Schelfhorst kan worden gezien als een bijzondere herstructureringsopgave van het geplande recreatiepark. Met het ontwikkelen van een aantrekkelijk en passend woonmilieu krijgt dit gebied een functie die passend is in de regio en is daarmee passend in de Structuurvisie Wonen.

3.3.3 Structuurvisie Cultuurhistorie 2014-2024

De gemeente Tynaarlo heeft ten behoeve van het aspect cultuurhistorie de Structuurvisie Cultuurhistorie 2014-2024 'Een juweel tussen twee provinciehoofdsteden' vastgesteld. Het doel van deze visie is het cultuurhistorische erfgoed een onderscheidende plek en rol geven bij ruimtelijke plannen en een bijdrage te leveren aan het behoud en de ontwikkeling van de ruimtelijke kwaliteit. De gemeente heeft het waarborgen van het erfgoed en de ruimtelijke identiteit van Tynaarlo samengevat in één centrale boodschap: de gemeente wil historische structuren en karakteristieken herkenbaar houden, de kwaliteit bewaken en de historische gelaagdheid in acht nemen.

De Structuurvisie Cultuurhistorie is gebouwd op een drietal uitgangspunten:

• de focus ligt op gebiedsgerichte erfgoedzorg in plaats van objectgerichte monumentenzorg;
• bij ruimtelijke ontwikkelingen is cultuurhistorie ontwikkelingsgericht (en niet alleen behoudend);
• erfgoed heeft niet slechts een cultuurhistorische waarde, maar kent ook een economische, sociale, educatieve en een duurzaamheidswaarde.

De structuurvisie bevat een afwegingskader dat bij nieuwe ontwikkelingen moet worden toegepast. Dit kader bevat een driedeling. In gebieden van (zeer) hoge waarde wordt gestreefd naar behoud en/of inpassing. Bij gebieden van een (hoog of laag) gemiddelde waarde wordt gestreefd naar verbetering van de ruimtelijke en cultuurhistorische kwaliteit. Daar waar gebieden (zeer) laag zijn gewaardeerd, dient cultuurhistorie vooral ter inspiratie om de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren.

Op het volgende kaartbeeld is een uitsnede weergegeven van de cultuurhistorische waardenkaart, het plangebied is met een zwarte stippellijn omcirkeld.

Het plangebied valt binnen de gele zonering, met een hoog gemiddelde waarde. Bij concrete ontwikkelingen dienen ontwikkelingsrichtingen en adviezen in acht te nemen zoals deze omschreven zijn in bijlage 2 van de Cultuurhistorische Structuurvisie.

Het plangebied valt in het landschapstype 'Holland veenontginning met blokvormige verkaveling'. Bij ontwikkeling van dit landschapstype wordt gestreefd naar:

• behoud of versterking van de blokvormige verkavelingsstructuur;
• aandacht voor het type kavelgrens: sloten in de nattere gedeelten en houtsingels in de droge delen van dit landschapstype;
• stimuleren van grasland als primair grondgebruik;
• tegengaan van bebouwing en verrommeling.

Naast de algemene aanduiding is geen sprake van waardevolle cultuurhistorische elementen in het plangebied die zijn aangeduid op de kaart.

Plangebied

In de planvorming worden de cultuurhistorische structuren en landschappelijke elementen omarmd. Historische landschappelijke patronen en cultuurhistorische waardevolle beplanting blijven gehandhaafd in de herontwikkeling. De richtingen van het landschap vormen de basis voor de hoofdstructuur van de ontwikkeling. In het ontwerp is het nieuwe patroon van de percelen, bouwvlakken en de ontsluiting hecht verankerd in het omringend landschap. Het historisch kavelpatroon met de bestaande houtwallen geeft hiervoor de richting. De uit te geven percelen, de vlakken voor het bouwen en de tuin, de orientatie van de woningen en de ontsluiting volgen de richting van bestaande houtwallen en greppels. Ook de waardevolle zeer oude elzen langs de randen en in het gebied zijn opgenomen. De 6 kleinere percelen liggen het dichtst bij de bestaande bebouwing van het gehucht Schelfhorst, de 4 grootste liggen achteraan. Zodat er achteraan meer relatief ruimte ontstaat en meer natuur is. De bouwvlakken zijn zo gepositioneerd dat daar te bouwen woningen uitzicht hebben naar het omringende landschap. Er is sprake van eenduidig beeld van bebouwing in relatie met het landschap, van verrommeling is geen sprake. De ontwikkeling sluit aan op de uitgangspunten in de Structuurvisie Cultuurhistorie 2014-2024 van de gemeente Tynaarlo.

4.5.1 Wet Natuurbescherming

Naar aanleiding van het verkennend onderzoek Wet natuurbescherming wordt geconcludeerd dat er ter plaatse van de onderzoekslocatie mogelijk sprake is van het voorkomen van een strikt beschermde soort, anders dan soorten waarvoor in onderhavig geval een vrijstelling geldt.

Mogelijk broeden de sperwer en / of de havik in een van de oudere solitaire bomen of houtwallen binnen het plangebied.

In de oudere bomen en de opslag kunnen algemene vogelsoorten tot broeden komen. Alle vogelnesten zijn in het broedseizoen beschermd. Voor het broedseizoen wordt geen standaard periode gehanteerd, van belang is of er een broedgeval aanwezig is. Globaal loopt het broedseizoen van vogels van 1 maart tot 1 september. Dit is afhankelijk van de soort en van de klimatologische omstandigheden.

De houtwallen en oudere bomen hebben mogelijk een functie als verblijfplaats voor vleermuizen. De houtwallen vormen mogelijk een vliegroute naar achterliggende gebied Elsburger Onlanden.

Aanbevelingen

Mogelijk broeden vogels in de oudere bomen of houtwallen. Deze bomen worden ingepast in de inrichting, zodat eventuele nestplaatsen behouden blijven. Echter, door toenemende verstoring tijdens de bouw- of gebruiksfase, zou een nestplaats alsnog ongeschikt kunnen worden. In dat geval is er sprake van een overtreding van de Wet natuurbescherming. Daarom wordt geadviseerd voor de uitvoering een inventarisatie op jaarrond beschermde nesten uit te laten voeren. Alle broedgevallen zijn beschermd in de Wet natuurbescherming. Om een overtreding te voorkomen wordt geadviseerd om de opslag voor de start van het broedseizoen te verwijderen. Het broedseizoen loopt globaal van 1 maart tot 1 september.

De houtwallen hebben mogelijk een functie als verblijfplaats of vliegroute voor verschillende soorten vleermuizen. De houtwallen worden in het plan ingepast. Het is van belang dat de houtwallen niet extra verlicht worden buiten de daglichturen.

Wij merken op dat te allen tijde de zorgplicht blijft gelden. Deze zorgplicht houdt in dat nadelige gevolgen voor flora en fauna zoveel mogelijk moeten worden voorkomen. De zorgplicht geldt voor alle planten en dieren, beschermd of niet.

4.5.2 Gebiedsbescherming

Natura 2000

Ten noordwesten van het plangebied ligt het Natura 2000-gebied het Leekstermeer. De afstand tussen de onderzoekslocatie en het Natura 2000-gebied is ongeveer 3,6 kilometer. De doelsoorten van dit gebied zijn de porseleinhoen, de kwartelkoning en de rietzanger als broedvogels. Deze broeden mogelijk in het aangrenzende Elsburger Onland.

De Brandgans, de kolgans en de smient zijn aangewezen als niet-broedvogels. Het Elsburger Onland fungeert naar verwachting ook als overwinteringsgebied voor de brandgans, de kolgans en de smient.

Er vindt als gevolg van de plannen geen oppervlakteverlies plaats aan broed- en foerageergebied voor deze soorten. Ook in de nieuwe situatie wordt geen significante verstoring verwacht door de nieuwe inrichting van het plangebied. De bouwkavels worden ingepast in natuur, zodat er sprake is van een buffer tussen de bouwkavels en eventueel broed- of rustgebied. Er worden daarom geen significante effecten op de instandhoudingsdoelstellingen voor deze soorten. Wel is er een risico op verstoring tijdens de bouwfase. Hier zal tijdens de planning van de werkzaamheden rekening mee gehouden moeten worden.

Natuurnetwerk Drenthe (NND)

Het onderzoeksgebied grenst ten noordoosten aan een gebied dat is opgenomen in het Natuurnetwerk Drenthe (NND). Het gaat om gebied waarop de volgende beheertypen en ambities van de provincie liggen: N14.02 (hoog- en laagveenbos), N16.01 (droog bos met productie), N10.01 (nat schraalland), N12.02 (kruiden- en faunarijk grasland). Het plangebied overlapt niet met terrein uit de NNN, hierdoor is geen sprake van werkzaamheden die plaats vinden binnen de NNN. Er worden geen significant negatieve effecten op de naastgelegen NNN gebieden verwacht, mits er een buffer tussen de bouwkavels en de NNN gebieden wordt gehouden. Daarom wordt geadviseerd de houtwallen en greppelstructuur niet aan te tasten.

Aanbeveling

Geadviseerd wordt om in de aanlegfase rekening te houden met de aanwezigheid van de porseleinhoen, de kwartelkoning, de rietzanger, de brandgans en kolgans (doelsoorten van het Natura 2000-gebied Leekstermeer) in het aangrenzende Elsburger Onland, zodat er geen effecten optreden op de intandhoudingsdoelstellingen van deze soorten. In de gebruiksfase is het van belang dat er een voldoende buffer aanwezig blijft tussen de bebouwing en het Elsburger Onland, zodat er geen sprake zal zijn van extra verstoring van licht of geluid.

Geadviseerd wordt om, zoals ook in het schetsontwerp is opgenomen, een buffer aan te houden tussen de gebieden die zijn aangewezen als EHS en de bouwkavels en de oude houtwallen en greppelstructuren niet aan te tasten..

4.5.3 Conclusie

Het aspect ecologie vormt geen beperking voor de ontwikkeling, nader onderzoek is niet noodzakelijk.

4.8.1 Beleid

Het is verplicht plannen in het kader van de Wet op de Ruimtelijke Ordening te toetsen op water. Het doel van deze watertoets is waarborgen dat waterhuishoudkundige doelstellingen expliciet en op een evenwichtige wijze in beschouwing worden genomen. De waterhuishouding bestaat uit de overheidszorg die zich richt op het op en in de bodem vrij aanwezige water, met het oog op de daarbij behorende belangen. Zowel het oppervlaktewater als het grondwater valt onder de zorg voor de waterhuishouding. Naast veiligheid en wateroverlast (waterkwantiteit) worden ook de gevolgen van het plan voor de waterkwaliteit en verdroging onderzocht. De belangrijkste beleidsdocumenten op het gebied van de waterhuishouding zijn de Vierde Nota Waterhuishouding, Anders omgaan met water: Waterbeleid 21e eeuw, de Europese Kaderrichtlijn Water, Beleidslijn ruimte voor de rivier en de nota Ruimte. In het Nationaal Bestuursakkoord Water worden de gezamenlijke uitgangspunten geformuleerd voor een integraal waterbeleid in de 21e eeuw. De verantwoordelijkheid voor de te treffen waterhuishoudkundige maatregelen gericht op: vasthouden, bergen en afvoeren van water ligt bij het waterschap (trits: kwantiteit) en het schoon houden, scheiden en zuiveren van water (trits: kwaliteit) ligt bij alle betrokkenen en het waterschap.

Provincies en gemeenten zorgen voor een integrale afweging en leggen deze vast in provinciale beleidsplannen en streekplannen, respectievelijk structuur- en bestemmingsplannen. De provincie geeft richting aan ruimtelijke ontwikkeling door de gebieden te benadrukken die van nature het eerst onder water komen te staan bij hevige regenval of overstromingen. De provincie wil dat deze gebieden gevrijwaard blijven van kapitaalintensieve functies.

Het beleid van waterschap Noorderzijlvest is verwoord in het Waterbeheerprogramma 2016- 2021 en in de Notitie Water en Ruimte 2013. De ruimtelijke zonering van de provincie heeft het waterschap vertaald naar een eigen zonering met water als belangrijkste element. Het waterschap benadrukt in haar functiezonering de volgende aspecten: de hoogte van de waterpeilen en het gewenste grondwaterregime (GGOR), een optimale wateraanvoer en -afvoer (waterkwantiteit), de waterkwaliteit voor verschillende functies en de inpassing van water in het landschap.

4.8.2 Watertoets

Het plan is via de digitale watertoets ingediend bij het waterschap. Er is uitgegaan van een toevoeging van het verhard oppervlakte van intotaal 8.700m2. Dit getal is berekend op basis van 500m2 per woning incl bijgebouw(en), 250m2 per woning aan verharding voor terrassen en een inrit en 1200m2 aan verharding voor algemene infrastructuur in het plan. De toetsingsresultaten zijn opgenomen als Bijlage 4 Watertoets Schelfhorst bij de toelichting. Hier wordt onder andere ingegaan op de toename van het verhard oppervlakte.

Naar aanleiding van de ingediende watertoets heeft overleg plaatsgevonden met het waterschap. Gezien de hoge ligging van het terrein en het hoge waterpeil in de huidige watergang ten opzichte van het streefpeil dat het waterschap hanteert in dat gebied (-1.33 meter NAP) is compensatie voor verlies aan waterberging, ten gevolge van het eventueel dempen van de huidige watergang, niet vereist. Als al het hemelwater binnen het plangebied van wegen, daken en overige verhardingen wordt geïnfiltreerd in de bodem is van versnelde afvoer geen sprake. Compensatie daarvoor is dan ook niet vereist.

In de verdere planvorming moet worden uitgezocht of infiltratie in het gebied mogelijk is, door de eventuele aanwezigheid van keileem in de ondergrond. Vooral in extreme situaties moet voorkomen worden dat er wateroverlast ontstaat door inundatie omdat infiltratie van hemelwater niet meer mogelijk is. Om dit te voorkomen, kan de keuze worden gemaakt om toch open water in het plangebied op te nemen. Enerzijds om een wateroverschot te kunnen bergen. Anderzijds om dat water (over een langere periode) te infiltreren in de bodem, dan wel vertraagd af te voeren naar het omliggende oppervlaktewatersysteem. Hiertoe wordt in de verdere planvorming een passende oplossing voor uitgewerkt, en afgestemd met het waterschap. Het is niet te verwachten dat het aspect water een verdere beperking vormt voor de voorziene ontwikkeling.

4.8.3 Conclusie

De ontwikkeling wordt niet beperkt door het aspect water.

4.11.1 Verkeersaantrekkende werking

De voorgenomen nieuwe woonhuizen brengen een bepaalde verkeersaantrekkende werking met zich mee. Het is niet te verwachten dat 10 extra woningen een dermate verkeersaantrekkende werking heeft dat dit problemen oplevert voor de omgeving.

4.11.2 Ontsluiting

De ontsluiting van het plangebied verloopt via de weg Schelfhorst. Dit is een rustige weg die 500 meter verderop aansluit op de gebiedsontsluitingsweg de Groningerweg.

4.11.3 Parkeren

Parkeren vindt in plaats op het eigen erf. Bij de woonhuizen wordt op de erven voorzien in voldoende ruimte voor parkeren.

4.11.4 Conclusie

De ontwikkelingen worden niet beperkt door het aspect verkeer en parkeren.

5.1.1 Natuur

De bestemming Natuur sluit zo veel mogelijk aan op de bestemming Natuur van het bestemmingsplan Buitengebied Tynaarlo. Echter, binnen dit bestemmingsplan is geen Natura 2000 of NNN gebied van toepassing. De natuurbestemming is bedoeld voor het behoud, herstel en ontwikkeling

van landschappelijke, cultuurhistorische, natuurlijke en aardkundige waarden, bos, bebossing en bosbouw. In de bestemming zijn verder de bijbehorende paden, parkeervoorzieningen, water en watergangen, bruggen, straten, nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen toegestaan.

Om het natuurlijke karakter van het plangebied zoveel mogelijk te waarborgen, mogen er geen gebouwen en overkappingen worden gebouwd. Binnen de bestemming Natuur geldt een omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden, zoals het aanleggen, verharden of verwijderen van paden, leidingen, egaliseren en diepploegen, het graven en dempen van sloten, het ophogen van gronden.

5.1.2 Wonen - Wonen In Natuur

De bestemming Wonen - Wonen in natuur is speciaal opgenomen voor de tien nieuwe woonhuizen in de woonlocatie op het terrein Schelfhorst. Deze woonhuizen hebben, zoals ook aangegeven in hoofdstuk 2, een directe verbinding met de natuur. Ze staan er midden in. De regels van de bestemming zijn voor de tien woonhuizen ingericht.

In het Beeldkwaliteitsplan en Inrichtingsschets Schelfhorst is aangegeven dat de bebouwing op een specifieke manier op de kavels moet worden gebouwd om het gewenste eindbeeld te realiseren. Daarbij zijn de plaatsing van de gebouwen en bijbehorende bouwwerken en de situering van de hoofdgebouwen belangrijk. Voor de bebouwing is in deze bestemming dan ook een specifieke regeling opgenomen, waarbinnen het gewenste beeld gerealiseerd kan worden. Daarnaast worden privaatrechtelijk afspraken gemaakt voor zaken die minder goed in het bestemmingsplan kunnen worden geregeld, dit om het voorziene beeld in het Beeldkwaliteitsplan te bewerkstelligen.