Meester Croneweg 3 te Oudemolen

3.1.1 Structuurvisie infrastructuur en Ruimte

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) geeft een totaalbeeld van het ruimtelijk en mobiliteitsbeleid op rijksniveau en is de 'kapstok' voor bestaand en nieuw rijksbeleid met ruimtelijke consequenties. De SVIR vervangt de Nota Ruimte, de Structuurvisie Randstad 2040, de Nota Mobiliteit, de Mobiliteits-Aanpak en de Structuurvisie voor de Snelwegomgeving. Tevens vervangt het de ruimtelijke doelen en uitspraken in de volgende documenten: PKB Tweede structuurschema Militaire terreinen, de agenda landschap, de agenda Vitaal Platteland en Pieken in de Delta.

In de SVIR schetst het kabinet hoe Nederland er in 2040 uit moet zien: concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig. Het ruimtelijke- en mobiliteitsbeleid wordt meer aan provincies en gemeenten overgelaten. Hieronder valt bijvoorbeeld het landschapsbeleid. De Rijksoverheid richt zich op nationale belangen, zoals een goed vestigingsklimaat, een degelijk wegennet en waterveiligheid. Tot 2028 heeft het kabinet in de SVIR drie Rijksdoelen geformuleerd:

• de concurrentiekracht vergroten door de ruimtelijk-economische structuur van Nederland te versterken. Dit betekent bijvoorbeeld een aantrekkelijk (internationaal) vestigingsklimaat;
• de bereikbaarheid verbeteren;
• zorgen voor een leefbare en veilige omgeving met unieke natuurlijke en cultuurhistorische waarden.

De provincies en gemeenten krijgen in het nieuwe ruimtelijke beleid en mobiliteitsbeleid meer bevoegdheden. Bijvoorbeeld op het gebied van landschappen, verstedelijking en het behoud van groene ruimte. Provincies en gemeenten zijn volgens het kabinet beter op de hoogte van de situatie in de regio en de vraag van bewoners, bedrijven en organisaties. Daardoor kunnen zij beter afwegen wat er in een gebied moet gebeuren. Het opstellen van dit bestemmingsplan past in die lijn.

3.1.2 Ladder voor duurzame verstedelijking

De drie bovengenoemde Rijksdoelen zijn in het SVIR uitgewerkt in dertien nationale belangen. Eén daarvan is “een zorgvuldige afweging en transparante besluitvorming bij alle ruimtelijke en infrastructurele besluiten”. Om dit nationaal belang concreet invulling te geven heeft het ministerie de ladder voor duurzame verstedelijking in het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) laten opnemen. Daardoor zal bij ruimtelijke besluiten gemotiveerd moeten worden hoe een zorgvuldige afweging is gemaakt ten aanzien van het ruimtegebruik. Op 1 juli 2017 is de Ladder voor duurzame verstedelijking vereenvoudigd. Het systeem van treden is daarbij losgelaten. Daarnaast is het begrip ‘regionale behoefte’ vervangen door het begrip ‘behoefte’. Wat blijft is de noodzaak om een zorgvuldige afweging te maken ten aanzien van stedelijke ontwikkelingen in het buitengebied. Als de behoefte is aangetoond zal gemotiveerd moeten waarom de bijbehorende ruimtevraag niet binnen het bestaande stedelijke gebied kan worden opgelost.

Uit jurisprudentie blijkt dat voor ‘kleinschalige woningbouw’, dat wil zeggen nieuwbouwplannen tot circa 11 woningen, de ladder niet doorlopen hoeft te worden (ABRvS, 16 september 2015, ECLI:NL:RVS:2015:2921). Onderhavig bestemmingsplan gaat uit van drie woningen; feitelijke toevoeging van twee woningen. Er is daarmee sprake van 'kleinschalige woningbouw'. De Laddertoets hoeft derhalve niet door lopen te worden.

3.2.1 Omgevingsvisie Drenthe

Provinciale Staten hebben op 3 oktober 2018 de Omgevingsvisie Drenthe 2018 vastgesteld. Dit betreft een revisie van de Omgevingsvisie 2014. Voor de revisie is een nadere verkenning en duiding voor de thema's energie, stedelijke ontwikkeling en vrijetijdseconomie uitgevoerd. Daarnaast zijn de teksten (beperkt) aangepast, vanwege voortschrijdend inzicht, waar dit de werkbaarheid van het document ten goede komt of waar thematische uitwerking van beleid is vastgesteld.

De Omgevingsvisie is hét kader voor de ruimtelijk-economische ontwikkeling van Drenthe. De provincie beschrijft hierin wat de gewenste ruimtelijk-economische ontwikkeling tot 2030 is. De missie uit de Omgevingsvisie is het koesteren van de Drentse kernkwaliteiten en het ontwikkelen van een bruisend Drenthe passend bij deze kernkwaliteiten. De kernkwaliteiten zijn rust, ruimte, natuur en landschap, oorspronkelijkheid, naoberschap, menselijke maat, veiligheid en kleinschaligheid (Drentse schaal). In de Omgevingsverordening zijn deze kernkwaliteiten doorvertaald in de thema's: archeologie, aardkundige waarden, cultuurhistorie, landschap, rust en natuur. Om de missie te bereiken, wil de provincie vier robuuste systemen ontwikkelen. Deze vier systemen zijn: het sociaaleconomisch systeem, het watersysteem, het landbouwsysteem en het natuursysteem. Binnen deze systemen staat de ontwikkeling van de hoofdfunctie (respectievelijk wonen en werken, water, landbouw en natuur) voorop. Een robuust systeem wil zeggen dat een verstoring als gevolg van een ontwikkeling geen significante gevolgen heeft voor het functioneren van het systeem. Daarnaast is voor het bereiken van de missie de ruimtelijke kwaliteit van belang. De provincie wil ontwikkelingen stimuleren die een bijdrage leveren aan de ruimtelijke kwaliteit.

Deze kwaliteit zit voor de provincie in zorgvuldig gebruikmaken van de ruimte, het behouden en waar mogelijk versterken van kernkwaliteiten en het waarborgen van de kwaliteit van het milieu en de leefomgeving. In de Omgevingsverordening is daarom opgenomen dat uit een ruimtelijk plan moet blijken hoe wordt bijgedragen aan het behoud en de ontwikkeling van de betrokken kernkwaliteiten. Het plan mag daarbij geen activiteiten mogelijk maken die deze kernkwaliteiten significant aantasten. De kernkwaliteiten binnen het projectgebied worden hieronder besproken.

Archeologie

De provinciale doelstellingen voor archeologie zijn:

• Het in de bodem bewaren (behoud in situ) van waardevol archeologisch erfgoed of, als dat niet mogelijk is, het opgraven en duurzaam veiligstellen (behoud ex situ) van het erfgoed in het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis;
• Zorgdragen dat archeologisch onderzoek in Drenthe op goede wijze wordt uitgevoerd;
• Het meewegen van het aspect archeologie in het kader van ruimtelijke plannen;
• Het vergroten van het draagvlak voor het archeologisch erfgoed;
• Het ontsluiten van de archeologische verhalen van Drenthe, ondermeer door verbinding met vrijetijdseconomie;
• Bijdragen aan de versterking van de ruimtelijke kwaliteit en identiteit van Drenthe.

Voor het grootste deel van plangebied geldt het sturingsniveau 'verwachting toetsen door onderzoek'. In gebieden of terreinen met een archeologische verwachting, stuurt de provincie op een goede uitvoering van archeologisch onderzoek. Hieronder vallen alle essen en beekdalen, de Havelterberg en het Drentsche Aa-gebied (waartoe het plangebied behoort), verwachte Celtic fields, offerveentjes, een burcht bij Zuidlaren en het vermoede traject van de Prehistorische weg over de Hondsrug. Als hier archeologische waarden worden aangetroffen, verwacht de provincie dat deze door hun ruimtelijke spreiding, samenhang, zeldzaamheid, tijdsdiepte en/of goede fysieke kwaliteit van provinciaal belang zullen zijn.

Op dit punt wordt verwezen naar Hoofdstuk 4 Omgevingsaspecten waaruit blijkt dat de bodemverstoring kleiner is dan de vrijstellingsnorm, die geldt op basis van de gemeentelijke Structuurvisie Archeologie. Nader onderzoek op dit punt wordt niet noodzakelijk geacht.

Aardkundige waarden

Aardkundige waarden zijn natuurlijke variaties in het aardoppervlak van geomorfologische, geologische, bodemkundige verschijnselen en/of processen die onder andere onder invloed van wind en water gebeuren. Onder aardkundige waarden vallen bijvoorbeeld veentjes, pingoruïnes, stuwwallen, zandkoppen en (micro en macro)reliëf. Aardkundige waarden die bijdragen aan het specifieke Drentse karakter wil de provincie behouden en waar mogelijk herstellen zonder daarbij het normale landbouwkundig gebruik te belemmeren. Voor de aardkundige waarden worden drie beschermingsniveaus onderscheiden die verschillen in de mate van inzet van de provincie. Het hoge en gemiddelde beschermingsniveau zijn van provinciaal belang.

Voor het plangebied geldt het 'beschermingsniveau middel'. Dit deelgebied maakt deel uit van het UNESCO Global Park. Dat is een gebied met bijzondere geologische kwaliteiten en, daarmee samenhangende, cultuurhistorische en ecologische waarden.

In gebieden met een middelhoog beschermingsniveau geldt dat aardkundige waarden een randvoorwaarde voor ontwikkelingen. Aardkundige waarden geven de richting aan, door het behoud van karakteristieken na te streven, zodat de kenmerken van het aardkundig hoofdlandschap worden behouden. Inzichtelijk moet worden gemaakt hoe de aardkundige kwaliteiten als (ruimtelijke) onderlegger voor nieuwe plannen zijn benut.

In onderhavig geval wordt drie woningen gerealiseerd ter plaatse van een boerderijerf. Dit erf is verhard en bestaat voor de rest uit te slopen bebouwing. Ter plaatse zijn geen aardkundige waarden aanwezig.

Cultuurhistorie

Het provinciale beleid ten aanzien van cultuurhistorie is beschreven in het Cultuurhistorisch Kompas. Hierin

staan twee doelstellingen centraal: het herkenbaar houden van de cultuurhistorie en het versterken van de ruimtelijke identiteit. Wat de provincie tot de cultuurhistorie rekent, is vastgelegd in de Cultuurhistorische Hoofdstructuur, zoals deze is weergegeven op de Kernkwaliteitenkaart van de Omgevingsvisie.

Om de cultuurhistorische waarden veilig te stellen en tegelijkertijd ruimte voor ontwikkelingen te bieden, is gekozen voor drie sturingsniveaus. Deze zijn gebiedsgericht toegepast.

• 1. Respecteren: het waarborgen van de cultuurhistorische samenhang voor de toekomst. Plannen en initiatieven worden beoordeeld op het benutten van de Cultuurhistorische Hoofdstructuur als inspiratiebron.
• 2. Voorwaarden verbinden: de cultuurhistorische samenhang geldt als randvoorwaarde. Vroegtijdig in het planproces moet inzichtelijk worden gemaakt op welke wijze de cultuurhistorische samenhang als een van de (ruimtelijke) onderleggers voor nieuwe plannen wordt benut.
• 3. Eisen stellen: de provincie bedingt vanaf het begin een plek in het planvormingsproces en stuurt de ontwikkelingen in de gewenste richting.

Voor het plangebied geldt het niveau 'eisen stellen`. Het Cultuurhistorisch Kompas geeft aan dat het plangebied deel uit maakt van het landschap ‘Drentsche Aa´. Richtinggevend voor dit deelgebied is een gaaf en kleinschalig cultuurlandschap met een duidelijke samenhang in tijd en ruimte. De volgende ambities zijn opgenomen in het Cultuurhistorisch Kompas:

• Het in stand houden van de karakteristiek van het esdorpenlandschap. Deze karakteristiek uit zich in een zichtbare ruimtelijke samenhang tussen esdorp, es, beekdal en veld met bijbehorend microreliëf en beplantingselementen als houtwallen en esrandbosjes. Bovendien kent het esdorpenlandschap een grote tijdsdiepte, wat blijkt uit vele zichtbare en onzichtbare (pre)historische bewoningssporen als nederzettingen, grafmonumenten en celtic fields;
• Het vasthouden en zorgvuldig doorzetten van de ruimtelijke opzet van de esdorpen. Deze opzet wordt getypeerd door een vrije ordening van bebouwing en boerderijen, afwisseling tussen bebouwde plekken en open ruimtes (in het bijzonder de brinken) en doorzichten naar het omliggende buitengebied;
• Het behouden en herstellen van de oorspronkelijke beekloop in de beekdalen met hieraan gekoppeld de historische percelering, de houtwallen en houtsingels en de reliëfranden.

Verwezen wordt naar paragraaf 2.2 Toekomstige situatie plangebied en 4.1.2 Cultuurhistorie van deze toelichting. Daarin is de toekomstige inrichting van het plangebied beschreven. Op basis van een historisch analyse zijn ruimtelijke uitgangspunten voor de ontwikkeling geformuleerd. Deze zijn verwoord in een Stedenbouwkundig plan en uitgewerkt in een schetsontwerp. Daarmee is het aspect cultuurhistorie expliciet verankerd in dit plan.

Landschap

De kwaliteit en de diversiteit van het Drentse landschap dragen sterk bij aan een aantrekkelijk milieu om in te wonen, te werken en te recreëren. De identiteit van het Drents landschap wordt bepaald door de ontstaansgeschiedenis van de diversiteit aan landschapstypen. De provincie richt zich op het in stand houden en versterken van het landschap als economisch, ecologisch en cultureel kapitaal.

De provinciale ambitie is een Drents landschap waarin de verscheidenheid in landschapstypen zich blijvend manifesteert. Landschapstypen met de bijbehorende landschapskenmerken moeten in samenhang behouden en versterkt worden. Daarmee wordt gestreefd naar een Drents landschap waarin het grondgebruik, het type natuur en het landschapsbeeld passen bij de ontwikkelingsgeschiedenis van het landschap.

Het plangebied maakt deel uit van het esdorpenlandschap. Van provinciaal belang zijn:

• De essen; deze voor het esdorpenlandschap kenmerkende open ruimtes zijn veelal omgeven met esrandbeplanting.
• De beekdalen: onbebouwd gebied met kleinschalige beplantingsstructuren en beekdal(rand)beplanting.
• De macrogradiënten: reliëfrijke overgangen versterken het contrast tussen landschapstypen en vertegenwoordigen landschappelijke diversiteit.

Het provinciaal beleid is gericht op behoud van de open ruimte en het versterken van esrandbeplanting, het behoud van het onbebouwde karakter en het versterken van karakteristiek beekdal(rand)beplanting en het behoud en versterken van de macrogradiënten. Onderhavig bestemmingsplan respecteert deze waarden.

In het kader van de ontwikkeling is een Tuinplan opgesteld. Deze voorziet in het doortrekken van de laanbeplanting langs de weg en de aanleg van een grasvlakte tussen de weg en de huiskavels. De huiskavels worden voorzien van een lage haag van beuken of gelijkwaardig. Het tuinplan is onderdeel van de welstandstoetsing.

Middels een voorwaardelijke verplichting in de regels van dit bestemmingsplan wordt de aanleg en instandhouding van de beplanting worden afgedwongen.

Ter plaatse van de bebouwing zijn geen gradiënten aanwezig. De noordzijde van het plangebied is lager gelegen dan de zuidzijde. Dit hoogteverschil blijft gehandhaafd.

Rust

Bij de kernkwaliteit Rust zijn ‘stilte’ en ‘duisternis’ als indicatoren aangegeven. Bij elk gebied past een bepaalde hoeveelheid geluid en licht, van natuurlijke of menselijke oorsprong. Het plangebied valt in een gebied waarin wordt ingezet op het behoud van 'stilte'.

De provincie streeft na om de stilte te behouden, door geen ontwikkelingen toe te staan die de rust verstoren. Het woord ‘stilte’ betekent niet dat er helemaal geen geluid in het gebied waarneembaar is, maar staat voor de afwezigheid van storende, voor de omgeving vreemde geluiden. Gebiedseigen geluiden, zoals die van de landbouw, vallen hier niet onder.

In de Natura 2000-gebieden en in de Nationale Parken Dwingelderveld, Drents-Friese Wold en het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa zet de provincie in op het behouden van duisternis. De belangrijkste bronnen van lichthinder vallen onder de bevoegdheid van de gemeenten. Te denken valt aan openbare verlichting, glastuinbouw, open melkstallen, sportveldverlichting, terreinverlichting, sierverlichting en reclameverlichting.

Vastgesteld kan worden dat dit bestemmingsplan een gunstige invloed op de 'duisternis' heeft. De agrarische functie zal immers plaatsmaken voor een woonfunctie met minder lichtuitstraling.

Natuur

De provinciale ambitie is gericht op het behoud van de bestaande natuurwaarden. De regelgeving is gekoppeld aan het Natuur Netwerk Nederland, NNN (voorheen Ecologische Hoofdstructuur, EHS). Gemeenten en waterschappen zijn in de eerste plaats verantwoordelijk voor natuur buiten de NNN. Zorg voor natuurwaarden en biodiversiteit staat voorop.

De gronden ten zuiden van de Meester Croneweg behoren tot het NNN en maken ook deel uit van het Natura 2000-gebied Drentsche Aa.

Met de decentralisatie van het natuurbeleid is de provincie verantwoordelijk geworden voor het bereiken van de vastgestelde instandhoudingsdoelen voor natura 2000-gebieden. De provinciale rol is vanuit de Wet natuurbescherming gezien kaderstellend en beschermend.

De provincie vervult haar beschermende rol op een zodanige manier dat het zo weinig mogelijk belemmeringen voor het omliggende gebied oplevert en dat deze bijdraagt aan een goede leef-werkomgeving. Aan de instandhoudingsdoelen uit de Wet natuurbescherming worden doelen toegevoegd van beleven en benutten.

Er is ecologisch onderzoek verricht. In paragraaf 4.3 Ecologie van deze toelichting is een samenvatting van dit onderzoek opgenomen.

Nationaal Park

Het plangebied maakt tenslotte deel uit van het Nationaal Park Drentsche Aa-gebied. Het Nationaal Park is gericht op een duurzaam functionerend beek- en esdorpenlandschap, dat wil zeggen ecologisch houdbaar, economisch vitaal en sociaal aanvaardbaar. Het Drentsche Aa-gebied is een bijzonder Nationaal Park en heeft een zogenaamde verbrede doelstelling; er is ook ruimte voor landbouw. Er liggen 21 dorpen in het gebied. De formele titel is 'Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa'. De inzet is gericht op het totale stroomgebied (34.000 ha): van brongebied tot benedenloop, inclusief het Hart van Drenthe.

Het gebied kent een kwalitatief grote ecologische kwaliteit in een samenhangend landschap, waarbinnen meerdere internationaal aantrekkelijke natuurgebieden zijn gelegen. Deze natuurgebieden onderscheiden zich binnen Nederland én internationaal in kwaliteit (diversiteit aan soorten binnen één samenhangend ecosysteem), aanwezigheid van natuurlijke processen en schaalgrootte. De natuurlijke, landschappelijke en culturele erfgoedwaarden hebben unieke kenmerken in internationaal opzicht en worden ook als zodanig uitgedragen.

De provincie zet in op behoud en ontwikkeling van de kernkwaliteiten landschap, natuur, cultuurhistorie, rust, archeologie en aardkundige waarden, met als doel de samenhang en de ontwikkeling van afzonderlijke kernkwaliteiten te versterken. Gestreefd wordt naar een optimale inrichting van het gebied voor ecologie en toerisme, waarbij internationaal hoogwaardige water- en natuurkwaliteit (KRW en Natura 2000) voorop staan. Dit levert een inspirerende en dynamische omgeving op, waar cultuurhistorie, natuur en landschap hun verhaal vertellen. Hier kun je wonen, werken en recreëren in een bijzonder aantrekkelijk landschap. De ambities in de Drentsche Aa dragen bij aan een robuust natuur- en watersysteem als schone bron voor drinkwaterwinning en het versterken van de Uitwerking ruimtelijke kwaliteit.

3.2.2 Provinciale omgevingsverordening Drenthe 2018

De provincie heeft de Omgevingsvisie (deels) doorvertaald naar een verordening voor zover het planologisch relevante aspecten betreft. De Omgevingsverordening is op 3 oktober 2018 door Provinciale Staten vastgesteld. In de omgevingsverordening is bepaald dat indien bij een ruimtelijk plan kernkwaliteiten betrokken zijn:

• in het ruimtelijk plan wordt uiteengezet hoe het desbetreffende plan zich verhoudt tot het behoud en de ontwikkeling van de bij het plan betrokken kernkwaliteiten conform het provinciaal beleid, en de strategische opgaven en de sturingsniveaus zoals die zijn verwoord in de omgevingsvisie;
• het desbetreffende ruimtelijk plan geen nieuwe activiteiten nogelijk maakt dan wel wijziging van bestaande activiteiten die deze kernkwaliteiten significant aantasten.

Zoals hiervoor staat beschreven, worden de kernkwaliteiten niet aangetast vanwege de voorgenomen ontwikkeling.

Woningbouw

In de Omgevingsverordening heeft de provincie de volgende randvoorwaarden aan de woningbouw (artikel 2.15) buiten het bestaand stedelijk gebied verbonden:

• bedrijfswoningen, een tweede woning bij een agrarisch bedrijf, het splitsen van boerderijen in twee of meer woningen, en nieuwbouw die past binnen de kaders van de ruimte-voor-ruimte-regeling;
• incidentele nieuwbouw van een enkele woning buiten bestaand stedelijk gebied is mogelijk, mits:
  • 1. de bebouwing is gelegen in een bebouwingslint of een cluster van bebouwing;
  • 2. er sprake is van een significante verbetering van de ruimtelijke kwaliteit;
  • 3. er sprake is van een landschappelijke inpassing passend bij de gebiedskenmerken die zijn vastgelegd in een landschappelijk inpassingsplan, en;
  • 4. het plan past binnen de gemeentelijke woonvisie.

Ruimte-voor-Ruimte-regeling

In de Omgevingsverordening heeft de provincie de volgende randvoorwaarden aan de Ruimte-voor-Ruimte-regeling (artikel 2.16) verbonden:

• 1. een ruimtelijk plan voor een gebied, niet gelegen binnen het Bestaand Stedelijk Gebied, kan voorzien in een ruimte-voor-ruimte-regeling als in dat gebied voormalige agrarische bedrijfsbebouwing aanwezig is.
• 2. De Ruimte-voor-Ruimte-regeling wordt vormgegeven met inachtneming van het volgende:
  • a. toepassing van de regeling is alleen mogelijk voor agrarische bedrijfsbebouwing die op 2 juni 2010 al aanwezig was;
  • b. de randvoorwaarde dat de sloopnorm voor 1 compensatiewoning tenminste 750 m2 en tenminste 2.000 m2 voor maximaal 2 compensatiewoningen aan agrarisch bedrijfsbebouwing bedraagt;
  • c. een beperkte afwijking van de onder b genoemde randvoorwaarde is mogelijk mits sprake is van een extra kwaliteitsslag;
  • d. in het ruimtelijk plan mag de mogelijkheid worden geboden tot het samenvoegen van agrarische bebouwing op meerdere percelen (saldering) om te kunnen komen tot de sloopnorm van 750 m2 of tot 2.000 m2;
  • e. randvoorwaarden voor inpassing, omvang, inhoud en uiterlijk van de compensatiewoning worden vastgelegd;
  • f. de randvoorwaarde dat bouw van een compensatiewoning niet plaatsvindt in gebieden die op kaart D3 (Natuurnetwerk Nederland) en/of kaart D11 (Beekdal en bergingsgebied) zijn aangeduid, tenzij de oorspronkelijke agrarische bedrijfsbebouwing wordt verwijderd in de betreffende gebieden.

Onderhavig bestemmingsplan voldoet aan voornoemde voorwaarden van de Omgevingsverordening. Zo is er op dit moment geen sprake meer van een agrarisch bedrijf en wordt circa 1.300 m2 aan agrarische bedrijfsbebouwing gesloopt. De compensatiewoning wordt gerealiseerd ter plaatse van de grote schuur aan de oostzijde van het perceel. Inpassing, omvang, inhoud en uiterlijk van de compensatiewoning is uitgewerkt in het Stedenbouwkundig plan en een schetsontwerp.

Op de locatie van de boerderij wordt een nieuw bouwvolume gerealiseerd met behoud van oriëntatie en dakvorm, maar vanwege de woonkwaliteit op iets grotere afstand van de Meester Croneweg gepositioneerd. Dit bouwvolume wordt gesplitst opdat deze bestaat uit twee moderne woningen, die door hun vormgeving en positionering, architectonisch één geheel vormen.

3.3.1 Bestemmingsplan Buitengebied Tynaarlo

De provinciale Ruimte-voor-Ruimte-regeling is verwerkt in het bestemmingsplan Buitengebied Tynaarlo, partiële herziening (vastgesteld op 21 november 2017). Daarin wordt uitgegaan van vergelijkbare randvoorwaarden als de Omgevingsverordening:

• 1. aangetoond moet zijn dat sprake is van een verbetering van de ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit;
• 2. op het betreffende voormalige bouwperceel ten minste 750 m², met een afwijkingsmarge van 5%, van agrarische bedrijfsbebouwing die op 2 juni 2010 reeds aanwezig was, moet worden gesloopt, waarbij in elk geval alle landschapsontsierende bebouwing wordt gesloopt;
• 3. in afwijking van het bepaalde onder 2 is tevens toegestaan agrarische bebouwing op meerdere percelen samen te voegen om te kunnen komen tot de sloopnorm, met dien verstande dat in dat geval ten minste 1.000 m2 moet worden gesloopt;
• 4. maximaal één nieuwe woning mag worden gebouwd;
• 5. de nieuw te bouwen woning niet mag worden gebouwd in gebieden die mede bestemd zijn voor Waarde - Beekdal;
• 6. aangetoond moet zijn dat geen sprake is van onevenredige schade voor de aangrenzende (agrarische) bedrijven, in die zin dat de bedrijven in hun ontwikkelingsmogelijkheden worden beperkt en geen onevenredige afbreuk wordt gedaan aan de woonsituatie en andere gebruiksmogelijkheden van de aangrenzende gronden;
• 7. de bedrijfsactiviteiten op het perceel worden beëindigd en indien het bouwvlak groter is dan de nieuwe woonbestemming of de woning elders wordt gerealiseerd, tevens gebruik wordt gemaakt van de bevoegdheid als bedoeld onder c. Dat wil zeggen: een bouwvlak wordt verwijderd, mits de bebouwing wordt gesloopt en de agrarische bedrijfsactiviteiten ter plaatse volledig zijn beëindigd.

Het bestemmingsplan Buitengebied Tynaarlo en het bestemmingsplan Buitengebied Tynaarlo, partiële herziening is een afwijkingsmogelijkheid opgenomen om een bestaand hoofdgebouw te splitsen in twee woningen indien de oppervlakte van het te splitsen gebouw ten minste 200 m2 bedraagt. Overige voorwaarden zijn onder andere:

• 1. de bouwmassa en karakteristieke hoofdvorm van de oorspronkelijke boerderij of woning na splitsing gehandhaafd blijft;
• 2. eventueel op het perceel voorkomende landschapsontsierende voormalig agrarische bebouwing geheel wordt gesloopt.

De te slopen boerderij heeft een oppervlakte van circa 300 m2. Ook aan de voorwaarden 1 en 2 wordt voldaan.

In haar besluit van januari 2020 (zie inleiding) geeft het college aan dat met voorliggend bestemmingsplan grotendeels aan bovengenoemde randvoorwaarden voldaan kan worden. Echter wijkt dit bestemmingsplan op het onderdeel 'splitsing van de bestaande woning' af. De splitsingsregeling is bedoeld voor bestaande boerderijen. De bouwkundige kwaliteit van de bestaande boerderij is echter van dusdanige aard, dat splitsen niet mogelijk is. Derhalve wordt in het idee van de splitsingsregeling een nieuwe langgerekte twee-onder-een-kap woning ter vervanging van de bestaande boerderij mogelijk gemaakt. De nieuwbouw maakt daarmee een duidelijke stedenbouwkundige en landschappelijke verwijzing naar de oorspronkelijke situatie.

3.3.2 Structuurplan

De gemeente Tynaarlo heeft voor haar grondgebied een structuurplan opgesteld (vastgesteld 10 oktober 2006). Het Structuurplan is kaderstellend en initiërend voor het ruimtelijk beleid. Tevens dient het als communicatiemiddel richting de bevolking inzake toekomstige veranderingen en koersbepaling. Binnen de beleidsterreinen wonen, archeologie en cultuurhistorie zijn inmiddels afzonderlijke visies opgesteld.

Vooruitlopend op de inwerkingtreding van de nieuwe Omgevingswet is de gemeente Tynaarlo inmiddels gestart met de voorbereidingen voor een nieuwe Omgevingsvisie. Dit document zal de nieuwe beleidskaders gaan vormen voor de fysieke leefomgeving.

3.3.3 Structuurvisie Wonen

In augustus 2013 heeft de gemeenteraad van Tynaarlo de Structuurvisie Wonen 2013 vastgesteld. Hierin wordt de visie geschetst op het wonen in de gemeente Tynaarlo tot 2020. Het woonplan is dan ook onze inzet voor regionale samenwerking, zowel binnen de regio Groningen-Assen als met de buurgemeenten in de regio Noord Drenthe (regionale woonvisie). Binnen de regio Groningen-Assen worden regionale bouwprojecten, zoals het in uitvoering zijnde plan Ter Borch in Eelderwolde, gefaciliteerd. De ambitie van deze structuurvisie wonen is om op basis van een goede marktanalyse de bestaande speerpunten van beleid te vertalen naar de huidige marktsituatie. Gestuurd wordt op het tot stand brengen van een evenwichtige toekomstbestendige woningvoorraad die:

• tegemoet komt aan de woonbehoeften van de vergrijzende bevolking;
• goede voorwaarden schept voor het binden van jonge huishoudens voor een zo gemêleerd mogelijke bevolkingssamenstelling in dorpen en wijken;
• bijdraagt tot een goede (omgevings-) kwaliteit van woonwijken en dorpscentra met voorzieningen;
• bijdraagt tot een duurzame samenleving.

Met betrekking tot de kleine kernen, waartoe Oudemolen wordt gerekend, stelt de structuurvisie dat in deze kernen op het gebied van woningvoorraad en nieuwbouw geen ingrijpende ontwikkelingen voorzien. Deze kernen kenmerken zich door landelijk wonen en ontlenen daaraan ook hun kracht. Incidentele woningbouw is mogelijk op functieveranderingslocaties. Het huidige plan is in overeenstemming met de Structuurvisie Wonen aangezien het woningbouw betreft op een functieveranderingslocatie. Gezien de demografische verwachtingen en maatschappelijk ontwikkelingen is bij de kleine dorpen, zoals Oudemolen, beperkte ruimte voor woningbouw. Maatwerk zal geleverd worden per kleine kern. De toepassing van de Ruimte-voor-Ruimte-regeling en de nadere uitwerking van de splitsingsregeling past binnen dit maatwerk.

3.3.4 Structuurvisie Cultuurhistorie

De gemeente heeft ten behoeve van het aspect cultuurhistorie de Structuurvisie Cultuurhistorie 2014-2024 vastgesteld. Het doel van deze visie is het borgen van cultuurhistorisch erfgoed. De gemeente heeft het waarborgen van het erfgoed en de ruimtelijke identiteit van Tynaarlo samengevat in één centrale boodschap: de gemeente wil historische structuren en karakteristieken herkenbaar houden, de kwaliteit bewaken en de historische gelaagdheid in acht nemen. In paragraaf 4.1.2 Cultuurhistorie wordt nader ingegaan op het aspect cultuurhistorie.

3.3.5 Structuurvisie Archeologie

In de Structuurvisie Archeologie, die is vastgesteld op 28 mei 2013, is vastgelegd op welke wijze de gemeente Tynaarlo wil omgaan met het archeologisch erfgoed. De Structuurvisie Archeologie inventariseert de bekende en verwachte archeologische waarden en geeft invulling aan het ruimtelijke beleid. Het belangrijkste instrument daarbij zijn de bestemmingsplannen. In deze bestemmingsplannen zullen te beschermen zones worden aangewezen en van op maat gesneden bestemmingsregels voorzien. In paragraaf 4.1.1 Archeologie wordt nader ingegaan op het aspect archeologie.

3.3.6 Welstandsnota

De welstandsnota bevat criteria waaraan een bouwplan qua uiterlijke verschijning wordt getoetst. De welstandscriteria zijn onderverdeeld naar ligging, massa en vorm, gevelopbouw, detaillering en materiaal- en kleurgebruik. Het bouwplan is aan de welstandcommissie voorgegelgd. De welstandscommissie heeft haar waardering uitgesproken voor het inititatief. Het ontwerp sluit in grote lijnen aan op de ruimtelijke structuur van het erf. Wel doet de commissie aanbevelingen om de karakteristiek van de verschijningsvorm, twee woningen in een boerderijvolume, te verbeteren. Ook vraagt de commissie aandacht voor de landschappelijke inpassing van het voorerf (oprijlaan naar de staat van de vrijstaande woning). De commissie ziet voldoende mogelijkheden om dit, in overleg met de initiatiefnemers, goed op te lossen.

In aanvulling op de welstandsnota is een Stedenbouwkundig plan opgesteld. Omdat het plangebied een hoog architectonisch ambitieniveau vereist, bevat het stedenbouwkundig plan specifieke welstandscriteria. Ook het Tuinplan is onderdeel van de welstandstoetsing.

3.3.7 Beleidsvisie Omgevingsveiligheid

In de Beleidsvisie Omgevingsveiligheid, welke is vastgesteld op 26 februari 2019, wordt een visie en ambitie gegeven op welke wijze wordt omgegaan met het aspect veiligheid. Om zowel ruimte te bieden aan de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente als ervoor te zorgen dat er geen onnodige of onacceptabele veiligheidsrisico’s worden gelopen is het wenselijk om sturing te geven aan de situering van bedrijven met een risicocontour en aan ruimtelijke ontwikkelingen binnen bestaande risicocontouren of aandachtsgebieden. Door onderscheid te maken in verschillende gebieden met verschillende ruimtelijke functies en daaraan gebiedsgerichte ambities te koppelen, combineert de gemeente Tynaarlo de gewenste veiligheidsniveaus optimaal met de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen.

In deze omgevingsveiligheidvisie worden de volgende gebieden onderscheiden:

• woonwijken;
• bedrijventerreinen;
• buitengebied.

Het projectgebied is gelegen in het deelgebied buitengebied. Voor het buitengebied van het gemeentelijk grondgebied kiest de gemeente Tynaarlo voor een veiligheidsniveau dat voor een groot deel gelijk is aan dat van bedrijventerreinen. In paragraaf 4.4 Externe veiligheid wordt nader ingegaan op het aspect externe veiligheid.

4.1.1 Archeologie

Door ondertekening van het verdrag van Malta (1992) heeft Nederland zich verplicht om bij ruimtelijke planvorming nadrukkelijk rekening te houden met het niet zichtbare deel van het cultuurhistorisch erfgoed, te weten de archeologische waarden. In de Monumentenwet is geregeld hoe met archeologische vindplaatsen en zichtbare monumenten moet worden omgegaan. Het streven is om deze belangen tijdig bij de planvorming te betrekken.

In mei 2013 heeft de gemeenteraad de Structuurvisie Archeologie vastgesteld. Op de archeologische beleidskaart heeft het plangebied de aanduiding 'historische kern'. Bij bodemverstoringen met een oppervlakte groter dan 100 m2 is gedetailleerd archeologisch onderzoek noodzakelijk.

De bodem ter plaatse van de voormalige agrarische bedrijfsbebouwing en de voormalige boerderij is reeds verstoord. Met uitzondering van een deel van de twee-onder-een-kap woning zijn de nieuwe woningen gesitueerd binnen de bestaande fundering en verstoorde bodem.

Het deel buiten de bestaande fundering is kleiner is dan 100 m2. Hiermee is de ontwikkeling wat betreft archeologie uitvoerbaar. Overigens zal voorafgaand aan de grondwerkzaamheden een inventariserend archeologisch onderzoek worden uitgevoerd.

Om te voorkomen dat zonder omgevingsvergunning bodemverstoring buiten de reeds verstoorde bodem, kan plaatsvinden is voor het gehele plangebied een beschermende dubbelbestemming Waarde - Archeologie 2 opgenomen.

4.1.2 Cultuurhistorie

Cultuurhistorie gaat over de geschiedenis van de gebouwde omgeving, de land-schappen, tradities en de verhalen die erbij horen. Sinds 1 januari 2012 is de gemeente wettelijk verplicht om cultuurhistorische belangen mee te wegen in ruimtelijke vraagstukken.

De gemeente heeft ten behoeve van het aspect cultuurhistorie de Structuurvisie Cultuurhistorie 2014-2024 opgesteld. Het doel van deze visie is het borgen van cultuurhistorisch erfgoed. De gemeente heeft het waarborgen van het erfgoed en de ruimtelijke identiteit van Tynaarlo samengevat in één centrale boodschap: de gemeente wil historische structuren en karakteristieken herkenbaar houden, de kwaliteit bewaken en de historische gelaagdheid in acht nemen.

Op de cultuurhistorische beleidswaardenkaart is het plangebied aangeduid als "laaggemiddelde waarde". Bij ruimtelijke ontwikkelingen dienen de gewenste ontwikkelingsrichtingen en adviezen in acht te worden genomen die behoren bij het landschapstype kampontginningen met plaatselijk essen; nieuwlandkamp. Bij ontwikkeling van dit landschapstype wordt gestreefd naar:

• stimulering van herkenbaarheid als afzonderlijk landschapstype ten opzichte van de es, met name door opgaande beplanting en onderscheidende verkaveling;
• streven naar herstel van locatiespecifieke openheid/geslotenheid en grondgebruik, bij voorkeur na een korte analyse van de historische gebiedskenmerken.

In de huidige situatie is er geen eenheid in schuurvormen en oriëntatie en is de historische groenstructuur deels afwezig. De regelmatige laanbeplanting langs de Meester Croneweg is ter plaatse van het plangebied onderbroken om plaats te maken voor een boerderij. Deze laanbeplanting heeft ook een belangrijke rol als beekdalbegrenzing.

Ten behoeve van de onderhavige ontwikkling is een historische analyse uitgevoerd. Deze is opgenomen in het Stedenbouwkundig plan.

Zoals ook al anagegeven in paragraaf 2.2 worden de nieuwe woningen haaks en parallel aan de weg geplaatst in navolging van de karakteristieken van het dorp. De vrijstaande woning (nummer 1 in de tekening) sluit hierbij aan op de positie van de belendende boerderij. De twee-onder-een-kap woning (nummer 2 in de tekening) sluit parallel aan op de weg.

De bebouwing is verder van de weg geplaatst om ruimte te maken voor versterking van de laanbeplanting en dientengevolge de beekdalbegrenzing. De ruimte tussen de laanbeplanting zal met gras ingevuld worden. Hierdoor wordt de continuïteit van de weg benadrukt en zal de samenhang tussen de kavel en het tegenoverliggende beekdal versterkt worden. Dit principe is in onderstaande illustratie weergegeven.

Middels een voorwaardelijke verplichting in de regels van dit bestemmingsplan wordt de aanleg en instandhouding van de beplanting worden afgedwongen.

Ook voor wat betreft massa, vorm en kaprichting van de nieuwe woningen wordt aangesloten bij de historische context van de omgeving en de ruimtelijke karakteristieken.

Hierdoor wordt voldaan aan beide streefdoelen.

6.2.1 Inspraak en overleg

De resultaten van inspraak en overleg worden te zijner tijd in dit hoofdstuk verwerkt.

6.2.2 Zienswijzen

Het ontwerpbestemmingsplan zal 6 weken ter visie worden gelegd. Binnen deze termijn kan een ieder een

zienswijze kenbaar maken.